Krajobraz po Zjeździe

W skład tej kluczowej zjazdowej komisji weszły w 90 chyba procentach osoby będące albo członkami Krajowej Komisji Wyborczej, albo Komisji Etyki Lekarskiej – słowem ciał bezpośrednio zainteresowanych obroną przedłożonych projektów . I to niestety było widać. Komisja była moim zdaniem stronnicza , a niektóre uzasadnienia odrzucenia poprawek były wręcz kuriozalne (patrz punkt I.7).

Powoływanie do składu Komisji Uchwał (w takiej proporcji) osób będących członkami ciał piszących projekt to nie jest rzecz jasna kwestia przepisu, tylko kultury politycznej. Członkowie zarówno KEL, jak i KKW powinni być dopraszani do prac Komisji Uchwał, ale nie powinni tam grać „pierwszych skrzypiec”.

Materia do rozpatrzenia przez Zjazd była ogromna. Tym bardziej dziwić musi, że przyjęto model dyskusji przedzjazdowej na zasadzie, jaką kiedyś krytykując bezsens gry pozycyjnej sformułował na gruncie piłki nożnej Kazimierz Górski –  „ty do mnie, ja do ciebie”. Tzn. my piszemy wnioski , właściwa komisja odpowiada lub nie i robi jak uważa . Dużo lepiej byłoby zebrać w styczniu lub lutym   w Warszawie wszystkich zgłaszających uwagi  , dać hotel i wyżywienie i poświęcić cały dzień dyskusji (oczywiście odrębnie ordynacja i kodeks etyki). Tam wówczas byłby czas na skomplikowane wywody prawnicze i organizacyjne. Coś w rodzaju wysłuchań publicznych , jakie przy projektach dużych ’ znaczących aktów prawnych urządza się w Sejmie. Nie byłoby wówczas potrzeby składania wniosków w stylu „nie ma co dyskutować, projekt jest dobry, najwyżej go poprawimy”.

Oczywiście „kłania się” brzemienna w skutki i -co tu dużo mówić skandaliczna- decyzja nowego Prezesa NRL z czerwca 2022r. o likwidacji listy dyskusyjnej dla delegatów na KZL. Tam też mogła toczyć się  dyskusja.

Najpierw ukryto przed Delegatami propozycję zmian poprzez niesporządzenie uzasadnienia . Czytając projekt pisanego na nowo aktu prawnego nie zawsze mamy w pamięci wszystkie jego dotychczasowe zapisy (to raczej trudne w klilkunastostronicowym dokumencie) i dlatego w uzasadnieniu wypunktowane muszą być wszystkie znaczące zmiany. Uzasadnienie odczytał na Zjeździe Przewodniczący Krajowej Komisji Wyborczej . Zajęło mu to ponad  godzinę. Totalna strata czasu. Każdy, kto choć raz pracował nad projektem jakiegoś aktu i jego uzasadnieniem wie, że niektóre fragmenty trzeba mieć przed oczami, czyta się je czasami wielokrotnie, konfrontuje z innymi fragmentami tekstu , lub tekstem proponowanych zapisów . W wymiarze praktycznym , przeczytanie uzasadnienia na chwilę przed dyskusją jest niewiele warte dla jakości prac legislacyjnych. No i stąd szum na sali i zmęczenie Delegatów tą procedurą.

Dalej , uchwała KKW z ostatecznym tekstem proponowanej ordynacji sporządzona została w formacie skanu z papierowego dokumentu. I tu znów: każdy kto choć raz analizował projekt wie, że brak narzędzi choćby wyszukiwania tekstu utrudnia analizę tak dużego dokumentu. A to tekst ostateczny jest podstawą prac (dowodem jest pozostawienie bez rozpatrzenia 12 poprawek do Kodeksu Etyki , gdyż dotyczyły wcześniejszej wersji projektu KEL).

Na wstępie dyskusji zjazdowej o ordynacji wyborczej zgłoszono wniosek o głosowanie bez przeprowadzania dyskusji . Pierwszy wniosek został źle sformułowany i Przewodniczący Zjazdu nie poddał go pod głosowanie. Zaraz więc inny Delegat złożył go poprawnie . Wniosek na szczęście upadł. Jednak kiedy Zjazd przystępował do głosowania, jedna z Delegatek zawnioskowała o głosowanie bez poprawek . Wniosek upadł , choć w ogóle nie powinien być głosowany , gdyż delegatom w regulaminie nie przysługuje teki wniosek. To jedyna chyba pomyłka ewidentnie dobrze i rezolutnie prowadzącego Zjazd kol.Klaudiusza Komora.

Zgłoszenie takich wniosków i liczna rzesza głosujących za nimi , to wyraz jakiegoś dramatycznego niezrozumienia , wręcz lekceważenia troski zgłaszających uwagi Delegatów o skutki proponowanych zapisów. Hasło „uchwalmy to co jest, a z czasem poprawimy” jest tak naiwne politycznie , że nikt chyba w jego szczerość nie wierzy.

Patrz opis we wstępie

We wstępie do omówienia obu projektów zjazdowych napisałem , że martwić może wprowadzanie szczególnie do projektu ordynacji wyborczej poważnych zmian cichaczem. Tą zmianą , nad  którą dyskusja zajęła gros czasu było wykreślenie z dotychczasowego zapisu zawartego w §12 obecnej ordynacji przewidującego parytety w składach rad lekarskich dla delegatów z delegatur, jakie wiele izb tworzy , starając się aktywizować „teren” , a nie tylko centrum , jakim zazwyczaj są duże miasta i okolice miast – siedzib izb okręgowych.

Czy to zmieniłoby wydatnie obraz samorządu? Tak. Ciałem zarządzającym izbą okręgową jest okręgowa rada lekarska . To ona proponuje budżet , to prezydium rady realizuje na co dzień  bieżącą politykę, reprezentację . Rada jest jedynym ciałem, (poza zbierającym się raz do roku na 1 dzień zjazdem okręgowym)  gdzie można realnie wpłynąć na bieg zdarzeń w okręgowej izbie lekarskiej , jak też wygenerować apel do władz krajowych, lub każdej instytucji publicznej w każdej sprawie dotyczącej ochrony zdrowia. Jeśli lekarze wybrani w terenie nie mieliby szans na zasiadanie w radzie, teren stałby się po części „niemy” , a tworzone delegatury- ciałami malowanymi. Zagroziłoby to nawet moim zdaniem w dłuższym okresie czasu działalności izby jako całości – brak jakiejkolwiek motywacji do skutecznej realizacji wyborów w terenie mógłby doprowadzić do braku wyboru wymaganej liczby delegatów , aby zwołać zjazd kadencyjny , co byłoby już paraliżem i widomym znakiem upadku izby.

Czy zagwarantowanie w składach rad miejsc dla delegatur ma same zalety? Czy rozwiązanie to jest bezdyskusyjnie dobre? Nie, z pewnością , jak każdy sztywny przymus ma swoje wady. „Parytety” są przez niektórych traktowane jako wyraz poprawności politycznej, jako zagrożenie dla wolnej konkurencji.

Jednak duże zmiany (a to byłaby gigantyczna zmiana) wprowadza się inaczej. Na długo przed samym projektem przeprowadza się konsultacje społeczne, rozsyła się do izb okręgowych zapytania o opinię w sprawie , szuka się rozwiązań alternatywnych (tu np: inny niż wpływ „polityczny” na radę sposób aktywizacji lekarzy w terenie) . Potem się zbiera nadesłane wnioski i dalszą dyskusję przeprowadza w węższym gronie. Najlepszym dowodem na tę tezę jest bezdyskusyjne przyjęcie najważniejszej zmiany w ordynacji- system głosowań elektronicznych. Wiele osób przejawiało i przejawia dużą rezerwę do tego rozwiązania, ale sprawa sygnalizowana była od dawna, każdy o tym wiedział, wszyscy się z tym „oswoili” i novum to przeszło bez żadnego protestu.

Tu ukryto proponowaną zmianę . Dlaczego ukryto?- poprzez brak uzasadnienia do projektu. Pikanterii dodaje fakt, że w ostatecznie odczytanym na Zjeździe (zmarnowana ponad godzina czasu obrad) wyrzucenie parytetów oparto na fałszywej tezie prawnej o zaburzeniu zasady równości głosów (wybory mają być równe, tajne i bezpośrednie)

Jaka mogła być motywacja władz do „przepchnięcia” tej zmiany ?

Utworzona na początku obecnej kadencji w izbach formacja polityczna „Samorządu Przyszłości” zdaje się cieszyć liczebną większością zarówno na Krajowym Zjeździe, jak i większości zjazdów okręgowych . Wynika to z większej aktywności i zdyscyplinowania organizacyjnego ruchu Młodych Lekarzy podczas ostatnich wyborów w 2021/22 roku. Formacja taka mogłaby uzyskać wówczas w radach dużych izb okręgowych (z dużym obecnie budżetem) większość dającą w zasadzie pełnię władzy . Tym by się zapewne skończyło.

Sporo kontrowersji budził zapis, że przy powtórnych wyborach (przeprowadza się je wówczas, gdy brakuje skutecznie wybranych delegatów do zwołania zjazdu) obowiązuje tylko elektroniczna forma głosowań. Jeśli rejon się nie zebrał , to ograniczanie form głosowania utrudnia, a nie zwiększa szanse na zebranie wymaganych 20% głosów ).

Nie dowiedzieliśmy się też z uzasadnienia (bo go nie było) , że braki kadrowe w pionach odpowiedzialności zawodowej (rzecznicy i sądy lekarskie) skłoniły władze do propozycji , aby zwyczajowa i zgodna z ustawą praktyka wskazywania przez ustępującego Rzecznika i ustępujący Sąd kandydatur na następną kadencję osób niebędących delegatami miała postać listy o wielkości do 100% składu zastępców rzecznika i 100% składu sądu (dotąd 50%) .

Kolega Mariusz Janikowski z Krakowa słusznie wytknął projektowi szereg wad redakcyjnych , niosących ze sobą nawet niezgodność z ustawą o izbach lekarskich. Apogeum nierównej walki z Komisją Uchwał i Wniosków była warta lepszej sprawy obrona ewidentnie niezgodnej z brzmieniem art.16 ustawy o izbach definicji okręgowych komisji wyborczych i Krajowej Komisji Wyborczej jako komisji zjazdowych. No tak to jest, kiedy działa się w myśl zasady, że skoro fakty przeczą tezie , to tym gorzej dla faktów.

Artur deRosier argumentował, że niektóre nakazy deontologiczne maja tak ważną wymowę i są tak znaczące dla relacji pacjent-lekarz, że sformułowanie „powinien” nie wystarcza. Że być może otworzyłoby to drogę do relatywizacji danego obowiązku, albo (w przypadku sprawy przed sądem lekarskim) do prezentowania linii obrony w stylu „mój klient powinien był, ale przecież nie musiał„. Szef Komisji Etyki posłużył się przykładem przepisu KEL, który wręcz powinien zmusić lekarza do ujawnienia pacjentowi powikłań i komplikacji w leczeniu.

Jak się okazało po liczbie przyjętych poprawek (pkt.IV.1.) Zjazd raczej nie podzielał tej obawy, choć w dyskusji padały również głosy za zaostrzeniem języka Kodeksu. Zabrawszy głos w dyskusji przekonywałem, że teoretycznie każdy delikt deontologiczny będący przedmiotem postepowania sądowo-lekarskiego winien mieć swój odpowiednik w przepisie prawa powszechnie obowiązującego. I tak , komentując przykład podany przed kol.deRosier o ujawnianiu powikłań podałem odpowiednik przepisu z ustawy o prawach pacjenta- a mianowicie przepis ustanawiający prawo pacjenta do informacji o stanie zdrowia.

Kontynuując swoją wypowiedź (pkt.III.1.) podkreśliłem , że wszelkie naukowe opracowania (w tym zamówione w 2020r przez NRL opracowanie profesorów prawa z SWPS) dowodzą, iż przewinieniem zawodowym jest czyn naruszający jednocześnie przepisy KEL i (jednocześnie) innego przepisu prawa powszechnie obowiązującego dotyczącego wykonywania zawodu lekarza. Pisałem o tym w specjalnym wpisie z sierpnia 2022r Z tego punktu widzenia słabo wygląda umocowanie izb lekarskich do postępowań wobec lekarzy-sprawców czynów z dziedziny wykroczeń czy pospolitych przestępstw. Zarówno Jacek Miarka (szef Naczelnego Sądu ) , jak i Zbigniew Kuzyszyn (Naczelny Rzecznik ) nie zgadzając się ze mną przywołali orzeczenie Sądu Najwyższego , który oddalając kasację od jednego z orzeczeń Naczelnego Sądu Lekarskiego miał ponoć wyłożyć znaczenie art.53 ustawy w sposób, który uprawnia do sądzenia czynów naruszających ogólne normy etyczne lekarzy. Niezależnie od wielu aspektów, które wymagają odrębnego artykułu, nie wiem, jak rozszerzenie zakresu orzekania przez piony odpowiedzialności zawodowej mamy pogodzić z dość podobno dramatyczną sytuacja kadrową w tych pionach. Ponadto, kodeksy deontologiczne nie precyzują listy naruszeń zasad etycznych związanych z etyką ogólną , nie przyporządkowują dla nich wymiaru kar (jedno i drugie nie jest wymagane przez orzecznictwo) , a przecież z drugiej strony obowiązuje zasada określoności przepisów prawa i każdy powinien wiedzieć , za jakie czyny może spotkać go sankcja. Jeśli więc, któregoś dnia lekarz dowie się, że jest ścigany przez pion odpowiedzialności za np. niepłacenie alimentów czy niespłacanie kredytów, to będzie to dla niego sytuacja, którą może uznać za działania opresyjne izby.