|
|
Przedmiotem opisanych poniżej działań jest wzmocnienie ochrony małoletnich przed niedozwolonymi zachowaniami ze strony zarówno dorosłych, jak i innych małoletnich, włączenie placówek oświatowych, medycznych i innych do procedury pomocy osobom krzywdzonym. Słowem - realizacja ostatniej nowelizacji ustawy o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym i ochronie małoletnich.
Podstawa prawna : Ustawa z dnia 13 maja 2016 r.
o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym i ochronie małoletnich (tekst jednolity Dz.U.2024.560)
Dotyczą wszystkich placówek leczniczych , niezależnie od formy działalności i umowy z NFZ.
Z informacji Komisji Stomatologicznej NRL dowiadujemy się, że „W ocenie Ministerstwa Sprawiedliwości lekarz dentysta prowadzący praktykę zawodową w pełni samodzielnie, tj. bez personelu pomocniczego, nie ma obowiązku wprowadzenia takiego standardu.”
Trzeba przyjąć to za dobrą monetę. Niemniej: o ile jednoosobowo lekarz nie będzie sam sobie przedkładał informacji o tym czy dane jego są w rejestrach , o tyle pacjenci (w szczególności małoletni) mają prawo dostępu do samych Standardów , do wiedzy, czy w placówce Standardy zostały opracowane , a procedura roztoczenia opieki nad pacjentem krzywdzonym z samej natury jest wieloetapowa i warto mieć ją spisaną. Wydaje się nieodzowne wystąpienie do KS NRL o opublikowanie stosowanej opinii Ministerstwa Sprawiedliwości, aby praktyki działające w całości jednoosobowo mogły te opinię przedłożyć organom kontroli .
1)Pracodawca - podmiot lub osoba nawiązująca stosunek pracy z pracownikiem mającym mieć kontakt z małoletnimi
2)inny organizator - w skrócie : ten sam kierownik przychodni, który zawiązuje z niektórymi osobami mającymi kontakt z małoletnimi umowy cywilnoprawne
3)zatrudniony - pracownik, o którym mowa w pkt 1
4)inna osoba dopuszczona - osoba mająca kontakt z małoletnimi niebędącą pracownikiem (np zatrudniona na umowę cywilnoprawną).
Osoby z kategorii opisanych w pkt 3 i 4 nazywać tu będziemy „pracobiorcami”
Rejestr Karny - Krajowy Rejestr Karny
Rejestr Sprawców- Rejestr Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym
Standardy - Standardy ochrony małoletnich
Ustawa- Ustawa z dnia 13 maja 2016 r.o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym i ochronie małoletnich (tekst jednolity Dz.U.2024.560)
Należy to zrobić do 15 sierpnia 2024r (6 miesięcy od wejścia w życie ustawy nowelizującej ustawę o ochronie małoletnich )
Celowo ujmuję to określenie w cudzysłów , gdyż mamy 2 rodzaje informacji :
1) Informacje , jakie składają pracownicy i „inne osoby dopuszczone” kierownikowi podmiotu. Jest to informacja z Krajowego Rejestru Karnego w zakresie przestępstw:
- określonych w rozdziale XIX i XXV Kodeksu karnego,
- w art. 189a k.k.(handel ludźmi)i art. 207 k.k.(znęcanie się) oraz
- w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. z 2023 r. poz. 1939),
- lub za odpowiadające tym przestępstwom czyny zabronione określone w przepisach prawa obcego.
2) Informacje wobec wszystkich pracowników , jak też „innych osób dopuszczonych”(umowy cywilnoprawne) pozyskiwane z Rejestru Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym ,jakie pobierają kierownicy podmiotów i praktyk.
Ważne: Rejest Sprawców składa się z 3 części:
a) Rejestru z dostępem ograniczonym;
b) Rejestru publicznego;
c) Rejestru osób, w stosunku do których Państwowa Komisja do spraw przeciwdziałania wykorzystaniu seksualnemu małoletnich poniżej lat 15, wydała postanowienie o wpisie w Rejestrze.
Zgodnie z przepisem art.21 ust.2 ustawy pracodawca powinien pobrac informacje o przyszłym pracobiorcy z części a) i c) Rejestru Sprawców.
Wszystkie wymienione w pkt 1) i 2) rodzaje informacji są wymagane . Za ich niepobranie przed dopuszczeniem do pracy z małoletnimi przewidziana jest sankcja (ograniczenia wolności lub grzywna nie mniejsza niż 1000 zł -zarówno dla pracodawcy, jak i dla pracobiorcy)
LINKI do rejestrów:
-Krajowego Rejestru Karnego
-Rejestru Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym.
Sytuacja zdarzy się ekstremalnie rzadko, ale co jeśli zapytanie pracodawcy do Rejestru Sprawców zwróci informację, że nasz przyszły pracobiorca w tym rejestrze figuruje? Patrz pkt.12.2.c) - art.23a ustawy przewiduje sankcję karną za dopuszczenie do pracy związanej z m.in. leczeniem maloletnich osoby, której dane są w Rejestrze Sprawców, lub która została prawomocnie skazana za jedno z przestępstw opisanych w pkt 5.1). W przypadku toczącego się postępowania w ww sprawach - racjonalne wydaje się odsunięcie takiej osoby od kontaktów z małoletnimi do czasu zakończenia postępowania.
Obowiązek kierownika placówki w tym zakresie nie jest w ustawie określony. Sytuacja, kiedy kierownik podmiotu jest tylko menedżerem i nie kontaktuje się z małoletnimi jest możliwa. Jeśli placówka ma jakiś organ zarządzający lub nadzorczy -zrobi to ten organ . Jeśli jest to kierownik podmiotu , który jednocześnie jest jego założycielem (osoba prowadząca działalność gospodarczą) , to dla własnego spokoju i przejrzystości Standardów (kierownik w końcu nadzoruje wszystkich pracowników, będzie instancją rozstrzygająca o zgłoszeniach i zawiadomieniach kierowanych do instytucji państwowych) winien wystąpić do Rejestru Sprawców o informację (ustawa przewiduje zwrócenie się o dane dotyczące swojej osoby).
Jeśli Kierownik podmiotu pracuje przy udzielaniu świadczeń , to sprawa raczej jasna- sam siebie dopuszcza do potencjalnej działalności z małoletnimi i taką informację, dotyczącą swojej osoby powinen pozyskać.
Zagadnienie o dośc zasadniczym znaczeniu: czy trzeba weryfikować pracobiorców już pracujących?
Wydawałoby się, że taki jest cel ustawy- wprowadzenie standardu, w którym osoba mająca kontakt z małoletnimi nie figuruje w określonych rejestrach. Tymczasem, w sporządzonych wyjasnieniach Ministerstwo Sprawiedliwości utrzymuje, że obowiązek weryfikacji dotyczy pracobiorców zatrudnianych po wejściu w życie ustawy, czyli po dniu 15 lutego 2024r."Nie trzeba sprawdzać już zatrudnionych osób – chyba, że zmienia się ich umowa o pracę lub rodzaj działalności, którą mają prowadzić.Dodać wypada, że taka interpretacja zgodna jest z literalnym zapisem ustawy.
Uwaga: suplement- rozwinięcie tematu na końcu Opracowania- pkt 7A
Winien choćby zapytać przyszłego pracobiorcę, czy w ciągu ostatnich 20 lat nie zamieszkiwał za granicą. Jeśli tak , to sytuacja się nieco komplikuje, gdyż przyszły zatrudniony (niezależnie od typu umowy) winien dostarczyć taką samą informację z rejestrów państw, w których zamieszkiwał.
Tak, zgodnie z przepisem art.21 ust.9 ustawy pozyskane informacje pracodawca utrwala w formie wydruku i załącza do akt osobowych pracownika.
I tego właśnie ustawa nie określa. Ustawa przewiduje jedynie, że „przed zatrudnieniem” lub „przed dopuszczeniem” pracodawca i pracobiorca mają obowiązek takie informacje pobrać. Jesli jest to ponowne zatrudnienie (ktoś już kiedyś w tej placówce pracował) , to oczywiście wymóg procedury pozyskania informacji wydaje się jasny.
Logiczne wydaje się też, że elementem Standardów będzie poświadczenie przez pracobiorcę przyjęcia do wiadomości i stosowania opracowanych w placówce Standardów. Można zawrzeć tam zobowiązanie pracobiorcy do niezwłocznego poinformowania kierownika podmiotu o fakcie wpisania jego osoby do Rejestru Karnego z powodu wymienionych w pkt.5 przestępstw lub do Rejestru Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym (Rejestr w ciagu 7 dni powiadamia sprawcę o zamieszczeniu jego danych) lub o toczącym się postępowaniu w sprawach, o których mowa w pkt5.1.
Standardy mogą też przewidywać okresowe występowanie kierownika do Rejestru Sprawców. Trzeba jednak pamiętać, że popełnienie przestępstwa o tym charakterze nie pozostanie bez wpływu na sądowe postanowienia co do wykonywania pracy z małoletnimi, toteż chyba dlatego Ustawodawca nie przewidział obowiązku „odnawiania” tych informacji.
Zmuszanie pracobiorców do okresowego dostarczania informacji z Rejestru Karnego nie wydaje się byc´ dopuszczalne - ustawa tego im nie nakazuje , więc należałoby to uszanować. Wypada powtórzyć za pkt.10, że fakt popełnienia przestępstw tej kategorii zarówno na etapie postępowań wyjaśniających, jak i prokuratorsko-sądowych nie pozostanie bez wiedzy placówki oświatowej lub leczniczej, w której taki podejrzany pracuje. To wynika z całości opisanych w ustawie obowiązków instytucji państwowych.
1. Które organy zobowiązane są do kontroli wykonywania obowiązków ?
Są to wójtowie , burmistrzowie i prezydenci miast , jak też organy, którym ww zlecą wykonywanie kontroli.
W przypadku działalności leczniczej może to byc też organ "zarządzający lub nadzorujący" (art.22x ust.3) , a więc pewnie okręgowa izba wobec praktyk i wojewoda wobec podmiotów leczniczych.
Państwowa Inspekcja Pracy może kontrolować wykonanie przez pracodawcę obowiązku opisanego w pkt 5.2. W razie stwierdzenia , że pracodawca nie dokonał sprawdzenia w Rejestrze Sprawców inspekcja niezwłocznie powiadamia o tym Policję lub prokuratora.
2. Przepisy karne
a) dopuszczenie przez Pracodawcę pracobiorcy bez sprawdzenia danych w Rejestrze;
b) nawiązanie zatrudnienia przez Pracobiorcę bez dostarczenia Pracodawcy informacji z Rejestru Karnego;
c) dopuszczenie Pracobiorcy pomimo wiedzy, że dane tej osoby są zamieszczone w Rejestrze Sprawców, albo pomimo, że została prawomocnie skazana za przestępstwo wymienione w pkt 5.1
- kara aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny nie niższej niż 1000 zł;
d)niewykonanie obowiązku wprowadzenia Standardów Ochrony -kara grzywny do 250 zł albo kara nagany. W razie ponownego stwierdzenia niewykonania obowiązku wprowadzenia standardów ochrony małoletnich, sprawca,
podlega karze grzywny nie niższej niż 1000 zł.
d) dopuszczenie pracobiorcy pomimo wiedzy, że osoba ta ma obowiązek stosowania się do orzeczonego przez sąd zakazu - kara pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
e) bezprawne uzyskanie z Rejestru Sprawców z dostępem ograniczonym informacji o osobie- grzywna, kara ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2 (zapewne chodzi zarówno o "podszycie się" pod Pracodawcę, lub uzyskanie informacji o osobie, która wcale nie miała zamiaru w placówce pracować).
1) wymogi dotyczące bezpiecznych relacji między małoletnimi, a w szczególności zachowania niedozwolone;
2) zasady korzystania z urządzeń elektronicznych z dostępem do sieci Internet;
3) procedury ochrony dzieci przed treściami szkodliwymi i zagrożeniami w sieci Internet oraz utrwalonymi w innej formie;
4) zasady ustalania planu wsparcia małoletniego po ujawnieniu krzywdzenia.
Pierwsze trzy z ww elementów dotyczą raczej placówek , gdzie dzieci kontaktują się ze sobą i przebywają tam dłużej - można to w Standardach opracowanych dla placówki ambulatoryjnej spuentować uwagą, że te elementy nie dotyczą profilu naszej placówki
Czwarty element jest dość ważny - jeśli w przypadku pacjenta małoletniego dojdzie do ujawnienia krzywdzenia ,a plan leczenia zakłada częstsze wizyty (również w końcu kontrolne) , to należałoby wziąć pod uwagę w leczeniu tego pacjenta , że opieka rodzicielska może być przynajmniej w niektórych fragmentach sprawowana nienależycie i takiego pacjenta wskazane byłoby objąć szczególną troską.
Standardy mają mieć formę dokumentu do wglądu . Jak stanowi przepis art. 22c ust. 4,5 i 7 ustawy:
4. W standardach uwzględnia się sytuację dzieci niepełnosprawnych oraz dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi.
5. Standardy sporządza się, mając na względzie konieczność ich zrozumienia przez osoby małoletnie.
[...]
7. Podmioty, o których mowa w art. 22b oraz w ust. 3, udostępniają standardy na swojej stronie internetowej oraz wywieszają w widocznym miejscu w swoim lokalu, w wersji zupełnej oraz skróconej, przeznaczonej dla małoletnich. Wersja skrócona zawiera informacje istotne dla małoletnich.
Art.22c ust.6
6. Podmioty, o których mowa w art. 22b oraz w ust. 3, mają obowiązek co najmniej raz na dwa lata dokonywać oceny standardów w celu zapewnienia ich dostosowania do aktualnych potrzeb oraz zgodności z obowiązującymi przepisami. Wnioski z przeprowadzonej oceny należy pisemnie udokumentować.
/propozycja/
-Informacje pozyskiwane z Rejestru Sprawców przez pracodawcę;
-Informacje z Rejestru Karnego dostarczane przez pracobiorców ;
-Standardy - obszerny opis uwzględniający elementy, o których mowa w Opracowaniu mec.M.Kozika;
-Standardy -wersja skrócona dla małoletnich;
Załączniki do Standardów:
-poświadczenie pracobiorcy o przyjęciu do wiadomości opracowanych Standardów i o zobowiązaniu się do powiadamiania o toczących się postępowaniach w sprawach , które były przedmiotem złożonych na wstępie Informacji z Rejestru Karnego lub Rejestru Sprawców Przestępstwa na Tle Seksualnym;
-zasady ustalania planu wsparcia małoletniego po ujawnieniu krzywdzenia;
-Opis procedury „Niebieskiej Karty”;
-Informacja dla pacjenta o procedurze „Niebieskiej Karty”;
-Rejestr zgłoszeń zachowań niedozwolonych wobec małoletnich w podmiocie;
-Rejestr zgłaszanych przez małoletnich, bądź ich opiekunów uwag;
-Notatki z wyjaśnień zdarzeń związanych z zachowaniami niedozwolonymi wobec małoletnich;
-Raport z okresowego przeglądu Standardów.
Zacytowana opinia Ministerstwa Sprawiedliwości odnosi się do pytania o konieczność dokonywania weryfikacji pracowników już sprawdzonych w myśl poprzednio obowiązujących przepisów. Udzielona odpowiedź nie zawiera co prawda zastrzeżenia „jeśli zostali uprzednio sprawdzeni”, ale chcąc dochować należytej ostrożności warto wziąć pod uwagę, że w poprzednio obowiązującej wersji ustawy ten sam artykuł 21 zawierał również zobowiązanie do weryfikacji, tyle że obowiązek ten spoczywał wyłącznie na pracodawcy. Polegał on na tym samym – to jest na sprawdzaniu czy przyszły pracownik nie figuruje w Rejestrze z dostępem ograniczonym (w poprzedniej wersji ustawy Rejestr Sprawców wykroczeń na tle seksualnym posiadał tylko dwie części, a nie jak teraz-trzy).
Z porównania poprzedniej i obecnej wersji przepisu wynika niezbicie, że pracobiorcy zatrudnieni w placówce przed 15 lutego br. tak, czy inaczej nie musieliby występować do krajowego Rejestru Karnego o stosowne zaświadczenie (nie mieli takiego obowiązku w poprzedniej ustawie) . W przypadku pracodawców warto natomiast rozważyć, czy dla bezpieczeństwa nie dokonać teraz tej części weryfikacji, która leży po ich stronie – czyli czy nie wystąpić do Rejestru Sprawców o informację.