Umiejętności- cz.I -co jest w projekcie?
Ministerstwo Zdrowia opublikowało projekt rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie umiejętności zawodowych lekarzy i lekarzy dentystów.
Dla zrozumienia całości zagadnienia niezbędne wydaje się zapoznanie z treścią art.17 ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty. To przepis konstytuujący uzyskiwanie certyfikatów umiejętności.
art.17 ustawy o zawodach
Art. 17. [Certyfikat umiejętności zawodowej]
1. Lekarz albo lekarz dentysta może uzyskać certyfikat potwierdzający posiadane umiejętności zawodowe, zwany dalej „certyfikatem umiejętności zawodowej”.
2. Certyfikat umiejętności zawodowej przyznają:
1) towarzystwa naukowe o zasięgu krajowym prowadzące działalność naukową co najmniej przez 5 lat poprzedzających datę złożenia wniosku, o którym mowa w ust. 5, albo
2) państwowe instytuty badawcze, o których mowa w art. 21 ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o instytutach badawczych (Dz. U. z 2020 r. poz. 1383), uczestniczące w systemie ochrony zdrowia
– właściwe dla danej umiejętności zawodowej i wpisane do rejestru prowadzonego w formie ewidencyjno-informatycznej przez dyrektora CMKP.
3. Warunkiem dopuszczenia towarzystwa naukowego, do potwierdzenia uzyskania danej umiejętności zawodowej jest zapewnienie jawności źródeł finansowania działalności oraz wynagradzania członków zarządu. Informacje te zamieszcza się na strunie internetowej towarzystwa naukowego.
4. Rejestr, o którym mowa w ust. 2, zawiera:
1) numer i datę wpisu do rejestru;
2) nazwę towarzystwa naukowego albo instytutu badawczego;
3) siedzibę i adres towarzystwa naukowego albo instytutu badawczego;
4) formę organizacyjno-prawną;
5) określenie umiejętności zawodowych podlegających certyfikowaniu;
6) numer w rejestrze przedsiębiorców w Krajowym Rejestrze Sądowym, w rejestrze stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji albo samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej Krajowego Rejestru Sądowego – jeżeli towarzystwo naukowe albo instytut badawczy taki numer posiada, oraz numer identyfikacji podatkowej (NIP);
7) numer i datę zmiany wpisu w rejestrze;
8) daty i wyniki przeprowadzonych kontroli, o których mowa w ust. 8;
9) datę wykreślenia z rejestru.
5. Dyrektor CMKP dokonuje wpisu do rejestru, o którym mowa w ust. 2, w terminie 30 dni od dnia wpływu wniosku o wpis. Wniosek zawiera dane, o których mowa w ust. 4 pkt 2-6. Do wniosku dołącza się dokumenty potwierdzające spełnienie warunków, o których mowa w ust. 2 i 3, oraz regulamin organizacji i prowadzenia certyfikacji w zakresie danej umiejętności zawodowej, o którym mowa w ust. 20.
6. Dyrektor CMKP odmawia wpisu do rejestru, w przypadku gdy wniosek o wpis jest niekompletny lub wypełniony niepoprawnie, a także gdy regulamin, o którym mowa w ust. 20, nie daje gwarancji rzetelnej weryfikacji danej umiejętności zawodowej, w szczególności gdy nie spełnia minimalnych standardów, o których mowa w ust. 21, jeżeli dla danej umiejętności zawodowej takie standardy zostały opublikowane.
7. Towarzystwo naukowe oraz instytut badawczy wpisane do rejestru są obowiązane zgłaszać dyrektorowi CMKP wszelkie zmiany danych, o których mowa w ust. 4 pkt 2-6, w terminie 14 dni od dnia ich powstania.
8. Dyrektor CMKP jest uprawniony do kontroli towarzystw naukowych oraz instytutów badawczych wpisanych do rejestru w zakresie:
1) zgodności ze stanem faktycznym danych, o których mowa w ust. 4 pkt 2-6;
2) spełniania warunków określonych w regulaminie, o którym mowa w ust. 20.
9. Kontrola jest przeprowadzana przez osoby upoważnione przez dyrektora CMKP do wykonywania czynności kontrolnych.
10. Osoby, o których mowa w ust. 9, wykonując czynności kontrolne, za okazaniem upoważnienia, mają prawo:
1) wstępu do pomieszczeń wykorzystywanych na potrzeby certyfikacji;
2) udziału w certyfikacji w charakterze obserwatora;
3) wglądu do prowadzonej przez organizatora certyfikacji dokumentacji przebiegu certyfikacji;
4) żądania od organizatora certyfikacji ustnych i pisemnych wyjaśnień;
5) badania opinii uczestników certyfikacji.
11. Z przeprowadzonych czynności kontrolnych sporządza się protokół, który zawiera:
1) nazwę i adres siedziby towarzystwa naukowego albo instytutu badawczego wpisanego do rejestru;
2) miejsce odbywania certyfikacji;
3) datę rozpoczęcia i zakończenia czynności kontrolnych;
4) imiona i nazwiska osób wykonujących czynności kontrolne;
5) opis stanu faktycznego;
6) stwierdzone nieprawidłowości;
7) wnioski osób wykonujących czynności kontrolne;
8) datę i miejsce sporządzenia protokołu;
9) informację o braku zastrzeżeń albo informację o odmowie podpisania protokołu oraz o przyczynie tej odmowy.
12. Protokół podpisują osoby wykonujące czynności kontrolne oraz uprawniony członek zarządu towarzystwa naukowego albo dyrektor instytutu badawczego.
13. Jeżeli po sporządzeniu protokołu, a przed jego podpisaniem towarzystwo naukowe albo instytut badawczy zgłosi umotywowane zastrzeżenia co do faktów stwierdzonych w trakcie kontroli i opisanych w protokole, osoby wykonujące czynności kontrolne są obowiązane zbadać dodatkowo te fakty i uzupełnić protokół.
14. Odmowa podpisania protokołu przez uprawnionego członka zarządu towarzystwa naukowego albo dyrektora instytutu badawczego nie stanowi przeszkody do podpisania protokołu przez osoby wykonujące czynności kontrolne.
15. Jeden egzemplarz protokołu przekazuje się towarzystwu naukowemu albo instytutowi badawczemu.
16. Towarzystwo naukowe oraz instytut badawczy w terminie 7 dni od dnia otrzymania protokołu mają prawo do wniesienia zastrzeżeń co do sposobu przeprowadzenia czynności kontrolnych oraz ustaleń zawartych w protokole.
17. Dyrektor CMKP wydaje zalecenia pokontrolne mające na celu usunięcie stwierdzonych nieprawidłowości i określa termin ich wykonania.
18. W przypadku stwierdzenia rażącego naruszenia warunków wymaganych do certyfikacji umiejętności zawodowych oraz niezastosowania się do zaleceń pokontrolnych dyrektor CMKP wykreśla towarzystwo naukowe albo instytut badawczy z rejestru.
19. Dyrektor CMKP, na podstawie przeprowadzonych czynności kontrolnych oraz dostępnych form monitorowania, opracowuje raport o stanie realizacji certyfikacji w zakresie umiejętności zawodowych w danym roku i przedstawia go ministrowi właściwemu do spraw zdrowia.
20. Towarzystwo naukowe oraz instytut badawczy sporządzają regulamin organizacji i prowadzenia certyfikacji w zakresie danej umiejętności zawodowej, w którym określają:
1) warunki kadrowe, sprzętowe i lokalowe wymagane w celu zapewnienia certyfikacji danej umiejętności zawodowej;
2) sposób przeprowadzania certyfikacji;
3) sposób dokumentowania przebiegu certyfikacji;
4) wewnętrzny system oceny jakości certyfikacji oraz sposób jego realizacji;
5) wymagania dla lekarza przystępującego do certyfikacji w zakresie danej umiejętności zawodowej oraz sposób weryfikacji tych wymagań przez towarzystwo naukowe albo instytut badawczy;
6) wzór certyfikatu umiejętności zawodowej.
21. Minister właściwy do spraw zdrowia zleca instytutowi badawczemu, o którym mowa w art. 21 ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o instytutach badawczych, uczestniczącemu w systemie ochrony zdrowia, prowadzącemu działalność medyczną i naukową właściwą dla danej umiejętności zawodowej opracowanie minimalnych standardów obejmujących zagadnienia, o których mowa w ust. 20 pkt 1 i 2, na podstawie których będzie prowadzona certyfikacja danej umiejętności zawodowej. Dyrektor CMKP, po zatwierdzeniu przez ministra właściwego do spraw zdrowia, publikuje opracowane standardy na stronie internetowej CMKP.
22. Instytut badawczy wpisany do rejestru prowadzący certyfikację danej umiejętności zawodowej nie może jednocześnie opracować minimalnych standardów, o których mowa w ust. 21, dla tej umiejętności zawodowej. Instytut badawczy, któremu minister właściwy do spraw zdrowia zlecił opracowanie minimalnych standardów, o których mowa w ust. 21, nie może ubiegać się o wpis do rejestru przez okres 2 lat od dnia opublikowania tych standardów na stronie internetowej CMKP.
23. Lekarz albo lekarz dentysta może uzyskać certyfikat umiejętności zawodowej, jeżeli posiada prawo wykonywania zawodu lekarza lub lekarza dentysty na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
24. Towarzystwa naukowe oraz instytuty badawcze prowadzące certyfikację z zakresu umiejętności zawodowych są obowiązane niezwłocznie przekazywać do właściwych okręgowych izb lekarskich wykaz lekarzy oraz datę wydania certyfikatu umiejętności zawodowej w danym zakresie.
25. Informacje, o których mowa w ust. 24, właściwa okręgowa izba lekarska wpisuje do rejestru, o którym mowa w art. 49 ustawy z dnia 2 grudnia 2009 r. o izbach lekarskich.
26. Minister właściwy do spraw zdrowia, po zasięgnięciu opinii Naczelnej Rady Lekarskiej, określi, w drodze rozporządzenia, rodzaje umiejętności zawodowych wraz z ich kodami, w których można uzyskać certyfikat umiejętności zawodowej, oraz kwalifikacje lekarzy stanowiące warunek ubiegania się o certyfikat umiejętności zawodowej, mając na względzie zapewnienie jakości udzielanych świadczeń zdrowotnych.
Najpierw o samych umiejętnościach dostępnych stomatologom , a w kolejnym wpisie o tym, czego nie ma w tym rozporządzeniu i nieco historii, która będzie (lub nie będzie-zobaczymy) rzutować na stanowisko NRL w sprawie projektu rozporządzenia.
Mamy 3 przypadki :
- błędnego rozwiązania- umiejętność z radiologii szczękowo-twarzowej
- dyskusyjnego rozwiązania – umiejętność z implantologii stomatologicznej
- klasyczny- umiejętność z medycyny estetycznej.
Ad 1- radiologia szczękowo twarzowa
KS NRL w poprzedniej kadencji postulowała zorganizowanie umiejętności z radiologii stomatologicznej , dostępną wszystkim stomatologom. To miało sens- radiologia jest chlebem powszednim praktyki stomatologicznej , pomyłki i przeoczenia mają czasem wyjątkowo wredny ciąg dalszy, więc wydawało się to medycznie i społecznie jak najbardziej uzasadnione. We wrześniu 2021r podczas narady w NIL Konsultanci Krajowi z dziedzin stomatologicznych jednomyślnie opowiedzieli się, aby była to specjalizacja z radiologii szczękowo-twarzowej dostępna przede wszystkim pracownikom uniwersytetów. Podtrzymywaliśmy naszą opcje umiejętności dostępnej wszystkim. Pogląd Konsultantów można było jeszcze zrozumieć – często pracownicy zakładów radiologii stomatologicznej mają spory problem ze specjalizacją, często prościej im zrobić doktorat, czy habilitację. Ten ruch miał poszerzyć zasób specjalistów w kadrze dydaktycznej i zwolnić radiologów stomatologicznych z robienia specjalizacji dla specjalizacji, w której potem i tak rzadko kiedy się udzielają.
Zaproponowaliśmy wariant pośredni , który godziłby jakoś te dwie opcje. Nic z tego nie wyszło.
Wariant opisany w projekcie rozporządzenia jest trochę nielogiczny. Nie da pracownikom uniwersyteckim specjalizacji, owszem- będzie formalnym udokumentowanym tytułem. Ale zablokuje tysiącom stomatologów, którzy mogliby z powodzeniem zrealizować się w tej dyscyplinie taką możliwość z powodu braku specjalizacji, na którą -jak wiemy- bardzo trudno się dostać
Jest to więc rozwiązanie mało wnoszące do idei szerzenia wiedzy radiologicznej.
Ad 2 Najbardziej dyskusyjnym pomysłem jest umiejętność „implantologia stomatologiczna”.
Z pozoru wszystko jest Ok- zakresem swym implantologia nie pokrywa się z zakresem chirurgii stomatologicznej. Jest dziedziną interdyscyplinarną , właściwą zarówno dla chirurgów, jak i protetyków.
To, co charakterystyczne tym wierszu tabeli załącznika nr 2 , to zbyt chyba duży rozziew pomiędzy wymaganiami w kolumnie 3(posiadanie specjalizacji stomatologicznej) a w kolumnie 4 (zaledwie 5 letni staż pracy w stomatologii). Oznacza to, że praktycznie każdy stomatolog po 5 latach pracy ma prawo przystąpić do szkolenia. Czy Towarzystwo naukowe prowadzące szkolenie może jakoś samo zawęzić to grono? Może postawić jakieś warunki przyszłym uczestnikom szkolenia?
Otóż może.
Uprawnia je do tego właśnie art.17 ustawy, który w ust.20 wspomina o opracowywanych przez Towarzystwo „wymaganiach dla lekarza przystępującego do certyfikacji w zakresie danej umiejętności zawodowej oraz sposobach weryfikacji tych wymagań przez towarzystwo naukowe albo instytut badawczy”
Towarzystwo naukowe może więc zapisać w takim regulaminie warunki, jakie pod względem merytorycznym musi spełniać kandydat. Może to mieć formę egzaminu wstępnego, może spisu szkoleń , jakie trzeba wcześniej zaliczyć.
Powiedzmy sobie od razu- umiejętność ta będzie produktem mocno biznesowym . Być może programem, być może składem kadry, być może właśnie poziomem wstępnych warunków , no i ceną oczywiście, towarzystwa będą konkurowały ze sobą.
Zwróćmy tylko uwagę na to, że zgodnie z art.17 ust.1 ustawy uprawnione do wniosku o wpis do rejestru szkolących są towarzystwa od min 5 lat zajmujące się działalnością naukową. W najbliższym czasie , na placu boju będą więc istniejące już towarzystwa. Czy o prowadzenie szkolenia z implantologii pokusić się towarzystwo naukowe zajmujące się pedodoncją? Ustawa mówi, że o wpis mogą się starać towarzystwa „ właściwe dla danej umiejętności zawodowej” Pytanie- jak to bywa w takich razach- o określoność, czyli precyzyjność tego przepisu. Pedodoncja z implantologią rzeczywiście nie jest mocno związana. Ciekawsza byłaby sytuacja, gdyby szkolenie z owej implantologii chciało poprowadzić któreś z towarzystw chirurgicznych zrzeszających lekarzy.
Mogą prowadzić to szkolenie również instytuty badawcze. Instytuty (te oczywiście poproszone przez Ministra) mają opracowywać minimalne standardy kształcenia i jednocześnie przez 2 lata od sporządzenia takiego opracowania nie mogą wystąpić o wpis do rejestru szkolących w zakresie umiejętności. Nie wiem, czy dla instytutu badawczego w stomatologii bardziej opłacalne nie będzie szkolenie, niż zajmowanie się sporządzaniem standardów. Zobaczymy.
Ad 3 Medycyna estetyczna
Na szczęście (i był to wysiłek VIII kadencji) nie powstała pokusa , aby sytuację lekarzy i lekarzy dentystów zróżnicować. Niemniej, tak jak opisywałem to w przypadku implantologii, towarzystwo naukowe może postawić kandydatom do szkolenia brzegowe warunki. Oczywiście szkolenie stomatologów powinno dotyczyć tej strefy anatomicznej, jaką przewiduje art.2 ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty.
Gdzie tkwić mogą pułapki?
Po pierwsze- dla samej stomatologii zaproponowane rozwiązanie nie jest żadnym kompleksowym rozwiązaniem. Co do szerszego planu- powstaną zapewne różnice w poglądach na wspomnianą definicję „towarzystwa właściwego dla danej umiejętności”. Dalej, towarzystwom naukowym daje się dość dużą władzę w postaci samodzielnego określania kryteriów przyjęcia na szkolenie. Następną , możliwą pułapką jest przeświadczenie niektórych prawników, bądź sądów, że ci, co tego certyfikatu nie zdobyli, nie mogą parać się tą dziedziną. A jeszcze gorzej, jeśli Fundusz będzie zastrzegał nagminnie w kryteriach (w zasadzie robi to minister) otrzymania kontraktu konieczność posiadania takiego certyfikatu.