Nowa ordynacja wyborcza do izb – przed głosowaniem na Krajowym Zjeździe
Wpis ten sporządzany jest na niecały tydzień przed 16 Krajowym Zjazdem Lekarzy. Wpis ma 2 wersje , gdyż materiału jest dość dużo , a program Zjazdu obejmuje rozpatrzenie dwóch ważnych (jeśli nie kluczowych) dla działań Samorządu lekarskiego projektów . Są to projekty :
- Kodeksu Etyki Lekarskiej (zobacz )
- Ordynacji wyborczej do izb lekarskich (opis poniżej)
Nowa Ordynacja Wyborcza do izb lekarskich
| Projekty Krajowej Komisji Wyborczej z:
jaki jest główny powód spisywania nowej ordynacji wyborczej?
Jest nim zamiar wprowadzenia głosowania elektronicznego w wyborach do izb lekarskich.
Prace były długie i budziły wiele kontrowersji . Na nowy system elektroniczny już wyłożono pół miliona złotych , a uchwała umożliwiająca takie głosowanie właśnie stanie przed Zjazdem jako projekt. Jest tez wiele innych wątpliwości, o których pisałem 23 września 2023r.
Co można zaliczyć na plus nowej ordynacji ?
Sprawa terminowego składania protestów wyborczych
To , o czym napiszę zdarzyło się naprawdę, więc sprawa nie jest dyskusją akademicką. Członek organu NIL został odwołany ze stanowiska funkcyjnego. Miał 7 dni na złożenie protestu. Protest wysłał z poczty w dużym mieście wojewódzkim na południu kraju siódmego dnia od dnia posiedzenia organu, które go odwołało. Krajowa Komisja Wyborcza (decyzję jej zatwierdził Naczelny Sąd Lekarski) odrzuciła Protest, jako że nadszedł (fizycznie, pocztą) do NIL po terminie . KKW argumentowała, że w przeciwieństwie do postepowań administracyjnych postepowania wyborcze nie sa objęte przepisem uznającym termin złożenia jako termin stempla pocztowego. W swoich obszernych uwagach złożonych KKW argumentowałem, że praktyka taka może naruszać konstytucyjną zasadę równości, a z pewnością narusza (również konstytucyjną) zasadę proporcjonalności. Proponowałem procedurę : wysłanie z poczty w zakreślonym 7-dniowym terminie i jednocześnie kopii podpisanej podpisem kwalifikowanym , ePUAP lub lekarskim certyfikatem ZUS wysłanej na skrzynkę podawczą izby, której sprawa dotyczy.
Projekt KKW rozwiązuje to w taki sposób, że w słowniczku pojęć (§2 pkt 46 projektu) zdefiniowano czym jest złożenie dokumentu „na piśmie”
46.na piśmie – podpisany dokument złożony osobiście, za pośrednictwem poczty lub w postaci elektronicznej poświadczony jedną z wymienionych metod:
1)kwalifikowanym lub zaufanym podpisem elektronicznym;
2)podpisem osobistym w postaci zaawansowanego podpisu elektronicznego zawartego w e-dowodzie osobistym;
3)przesłaniem dokumentu za pomocą elektronicznej skrzynki podawczej po uwierzytelnieniu tożsamości;
drobiazg, ale cieszy- można samemu zgłaszać swoją kandydaturę w organach
Walczyłem z tym przepisem od lat – z przepisem obecnie obowiązującej ordynacji, który uniemożliwiał (poza wyborami w rejonach wyborczych) zgłoszenie swej własnej kandydatury. Argumentowałem, że jest to poważne ograniczenie opisanych w ustawie o izbach lekarskich praw wyborczych (biernego prawa wyb.) w sytuacji, kiedy sama ustawa takiego ograniczenia nie zawiera. Zgodnie bowiem z Konstytucją RP wszelkie ograniczenia praw muszą być ustanowione w ustawie. Mój sprzeciw miał też inny, praktyczny powód : niektóre organy okręgowych izb (np komisje rewizyjne) mogą być zaledwie 5 osobowe – wówczas konieczność szukania innego członka tego organu , aby zgłosił naszą kandydaturę na funkcję w organie może istotnie zredukować nasze prawo wyborcze i w efekcie „przejdzie” skład kierownictwa organu sklecony gdzieś jeszcze przed posiedzeniem wyborczym.
Sprawa jest rozstrzygnięta w § 17 ust.1 projektu Ordynacji.
.
Co może cały czas być przedmiotem zatroskania?
1. Uzasadnienie
Projekt nie ma uzasadnienia. Krajowa Komisja Wyborcza, wbrew dobrej praktyce legislacyjnej nie opublikowała do swego projektu uzasadnienia. Więc ani nie jesteśmy świadomi do końca jakie zmiany wprowadzono, ani nie wiemy co kierowało Krajową Komisją.
2. Parytety dla Delegatur -sprawa wielkiej wagi
I tu się kłania właśnie brak uzasadnienia do projektu: gdyby było sporządzone , to wyrzucenie z § 12 ustępu mówiącego o możliwości zagwarantowania przez okręgowe zjazdy w składzie organów OIL miejsc dla przedstawicieli Delegatur (jeśli zostały utworzone) – musiałoby być w takim uzasadnieniu wylistowane. Sporo było o tym mowy podczas niedawnej (15.03) Konferencji 5 izb okręgowych w Ustroniu (Śląsk). W tej sprawie jest też stanowisko Zjazdu Dolnośląskiej Izby Lekarskiej. Parytety powinny zostać. Jeśłi tworzy się jakieś formalne struktury, to należy im zapewnić rzeczywiste, a nie malowane uprawnienia
3. Przenoszenie się pomiędzy rejonami wyborczymi
Sprawa o zasadniczym znaczeniu. W § 13 czytamy:
„11. Lekarz lub lekarz dentysta umieszczony na liście określonego rejonu wyborczego, może wystąpić, do okręgowej komisji wyborczej o umieszczenie go na liście innego rejonu wyborczego, w którym zamierza uczestniczyć w wyborach. Wniosek powinien wpłynąć do okręgowej komisji wyborczej w terminie do 30 dni od daty opublikowania listy w systemie głosowania elektronicznego. Lekarz lub lekarz dentysta może przenieść się do dowolnego rejonu wyborczego z zastrzeżeniem ust. 12.”
W przepisie tym należy dodać sformułowanie „utworzonego dla jego grupy zawodowej”. Przepis powinien więc przyjąć brzmienie:
„11. Lekarz lub lekarz dentysta umieszczony na liście określonego rejonu wyborczego, może wystąpić, do okręgowej komisji wyborczej o umieszczenie go na liście innego utworzonego dla jego grupy zawodowej rejonu wyborczego, w którym zamierza uczestniczyć w wyborach. Wniosek powinien wpłynąć do okręgowej komisji wyborczej w terminie do 30 dni od daty opublikowania listy w systemie głosowania elektronicznego. Lekarz lub lekarz dentysta może przenieść się do dowolnego rejonu wyborczego z zastrzeżeniem ust. 12.”
Chodzi o to, że lekarz nie powinien przenosić się do rejonu dentystycznego , a dentysta do rejonu lekarskiego. Dlaczego ? bo to jedyny zawarty w ustawie moment, kiedy np. mocno mniejszościowa grupa lekarzy dentystów ma zagwarantowane (art.22 ust.2 ustawy ) własne , odrębne rejony. Przepis ten nakazuje utworzyć odrębne rejony dla lekarzy i lekarzy dentystów. Nie powinna też istnieć możliwość przeniesienia do utworzonego wyjątkowo (na podstawie art.22 ust.2 zdanie drugie) „mieszanego” rejonu’ gdyż rejon taki ORL tworzy na wniosek zainteresowanych lekarzy i lekarzy dentystów , a przenoszący się lekarz(lekarz dentysta) wnioskodawcą powołania takiego rejonu nie był.
4. prawo ustępującego Sądu i Rzecznika do zgłaszania kandydatur przyszłych członków sądu i zastępców rzecznika – kandydatur lekarzy niebędących delegatami na Zjazd, w liczbie nawet do 100% składu.
W § 17 czytamy:
6.Sąd lekarski ustępującej kadencji jest uprawniony do wskazania, w drodze uchwały, kandydatów do tego organu następnej kadencji, nie będących delegatami na zjazd, w liczbie nie przekraczającej ogólnej liczby członków organu ustępującej kadencji.
7.Rzecznik ustępującej kadencji jest uprawniony do wskazania kandydatów na funkcję zastępców rzecznika następnej kadencji, nie będących delegatami na zjazd, w liczbie nie przekraczającej ogólnej liczby zastępców rzecznika ustępującej kadencji.
Dotąd było to – do 30% składu. Już poza samą dyskusją czy to dobrze, czy pragmatycznie, czy też wręcz przeciwnie- nie wolno takich zmian w projekcie „zaszywać” i nie zasygnalizować ich wprost. O ile taką pragmatykę proponowania składów można jeszcze zrozumieć na poziomie okręgowym, o tyle na szczeblu krajowym taka zmiana jest zbędna , a nawet-rzekłbym- ryzykowna.
5. przebieg zgromadzenia wyborczego rozpatrującego wniosek o odwołanie z funkcji
Niezwykle ważna sprawa , podniesiona w dyskusji internetowej przez jedną z Koleżanek.
§ 30.
1.Głosowanie w sprawie odwołania organu, członka organu, stanowiska funkcyjnego lub innego stanowiska jest tajne i odbywa się bezpośrednio po wysłuchaniu wyłącznie uprawnionego przedstawiciela wnioskodawców oraz umożliwieniu odniesienia się do wniosku przez osoby lub przedstawiciela organu, których wniosek dotyczy. Nieobecność wnioskodawcy, osoby lub przedstawiciela organu, których wniosek o odwołanie dotyczy, nie wstrzymuje rozpatrzenia wniosku.
Komentarz :
Przepis projektu jest powieleniem dotychczasowego , dysfunkcyjnego przepisu. Po wygłoszeniu wniosku o odwołanie i zdania Odwoływanego nie przeprowadza się dyskusji , tylko od razu przystępuje do głosowania. Zupełnie niezrozumiałe . Ostatecznie członkowie organu mogą posiadać wiedzę co do zdarzeń opisanych we wniosku o odwołanie, lub mogą chcieć np wyjaśnić niezgodności pomiędzy pisemnym uzasadnieniem wniosku , a tym wygłoszonym przez wnioskodawcę podczas zgromadzenia. Przepis w zaprojektowanym przez KKW brzmieniu nie służy dogłębnemu wyjaśnieniu sprawy, jaka staje przed organem wskutek wniosku o odwołanie.
.
No i last but not least – nie będzie żadnej nowej wiekopomnej ordynacji wyborczej do izb, bez załatwienia odwiecznego problemu wyborów stomatologów do organów- cały czas o naszej 23% w nich reprezentacji decydują głównie lekarze. To sprzeczne choćby z ideą budowania systemów wyborczych- buduje się je, aby wynik wyborów jak najlepiej odzwierciedlał wolę wyborców. Do tego potrzeba jednak drobnej zmiany w ustawie o izbach lekarskich. [czytaj o systemie wyborczym stomatologów]
W sprawach opisanych w pkt 2, 3 i 4 zgłoszę Zjazdowi propozycję poprawek.
Andrzej Cisło, 12 maja 2024 r